Depresyon nedir?
Önemsediğimiz bir sınavda başarısız olmak, ilk tercihimiz olan üniversiteye gidememek, romantik bir ilişkinin sonlanması, işten çıkarılmak ya da ayrılıklar bir çok insanda çökkün bir duygu durumu ortaya çıkarabilir. Bu durum bir süre devam ettikten sonra kendiliğinden geçebilr. Ancak duygu durum bozukluğu olarak adlandırılan depresyon kendiliğinden geçmediği gibi daha ağır bir tabloyla seyreder. Kişinin hayatında uzun süreli ve daha şiddetli negatif değişimlere yol açar.
Depresyon kişinin iş hayatında performans kaybına sebep olurken sosyal yaşamda da ciddi anlamda uyumsuzluk yaratır. Bazı durumlarda sık sık tekrarlasa da tedavi edilebilen bir hastalıktır.
Depresyon belirtileri nelerdir?
- Hemen her gün gün boyu yapılan etkinliklerden keyif alınamaması
- Ciddi anlamda kilo kaybı ya da kilo artışı
- Hemen her gün uykusuzluk ya da aşırı uyku hali
- Hemen her gün bitkinlik ve enerji kaybı
- Hemen her gün değersizlik ve suçluluk duyguları
- Hemen her gün kararsızlık ve konsantre olamama
- Hemen her gün bitkinlik ve fiziksel ajitasyon
- Sık sık ölüm ya da intiharla ilgili düşüncelerin akla gelmesi
- Cinsel isteksizlik,erken boşalma, ereksiyon ve ejekülasyon sorunları
Depresyonun sebepleri nelerdir?
- Aile içi fiziksel,psikolojik veya ekonomik şiddet
- Kayıp,ölüm veya ayrılıktan sonra yaşanan yas dönemleri
- Erken çocukluk döneminde yaşanan travmalar(taciz,tecavüz,cinsel istismar)
- Aile içi ya da çevreyle yaşanan uyum /iletişim problemleri
- Kendisinin ya da aile bireylerinden birinin kronik hastalığının bulunması
- Boşanma öncesi / sonrası çiftler arasında yaşanan sorunlar
- Aile içi kronikleşmiş çatışmalar
- Travmatik olaylar ve dönemsel krizler( aldatma, kıskançlık ,cinsel soğukluk vb)
- Alkol ve madde bağımlılıkları
- Eşler arasında yaşanan cinsel uyum problemi
- Çocuk sahibi olma ile ilgili sorunlar
- Çocuklarda ortaya çıkan davranış sorunları
- Psikiyatrik, psikosomatik veya bedensel hastalıklar
- Karar alma süreçlerinde yaşanan anlaşmazlıklar ve aksamalar
- Kişinin duygusal ihtiyaçlarının karşılanamıyor olması
- Ekonomik kayıplar veya krizler
- Boşanma veya farklı sebeplerden kaynaklı ayrılıklar,
- Uzun süreli strese maruz kalma
- Gün ışığı ve mevsimlerMajör depresyon
- Uyku ve sirkadiyen ritim bozuklukları
- Genetik yatkınlık
- Nörokimyasal etkenler
- Hormonal sistemdeki anormallikler
- Nörofizyolojik ve nöranatomik etkiler
Depresyon çeşitleri nelerdir?
Melankolik özellikler sergileyen majör depresyon: Sabah erken uyanma, depresif özelliklerin sabah daha yoğun yaşanması, ciddi iştah ya da kilo kaybı ajitasyon, aşırı suçluluk duygusu
Psikotik özellikler sergileyen majör depresyon: Gerçeklikle bağlantının kopması, sanrılar, yanlış inançlar, ya da halüsinasyonlar, uykusuzluk, suçluluk, değersizlik duyguları
A Tipi özellikler sergileyen majör depresyon: İştahın artması, ciddi anlamda kilo alma, aşırı derecede uyuma, kol ve bacaklarda ağırlık hissi, ilişkilerde aşırı hassasiyet
Mevsimsel örüntülü tekrarlayan majör depresyon: Mevsimlere bağlı olarak özellikle kış ya da sonbaharda tekrarlar,
Depresyon tedavisinde kullanılan yöntemler nelerdir?
Psikoterapi, depresyon tedavisinde en sık kullanılan yöntemdir. Özellikle biyolojik kaynaklı olmayan depresyonlar da tek tedavi yöntemi psikoterapidir denilebilir.
Psikologlar, depresyon tedavisinde depresyonun şiddetine, yoğunluğuna, hastanın kişilik yapısına, bilişsel düzeyine ve kültürüne en uygun terapi yöntemini seçer.
Bu yöntemlerden en çok tercih edilenleri Bilişsel Davranışçı Terapi, Süresi Sınırlı Psikodinamik Psikoterapi ve EMDR(Eye Movement Desensitization and Reprocessing)’dir.
EMDR; özellikle travma ve uzun süreli strese bağlı oluşan depresyonların tedavisinde kullanılır.
Diğer bir yöntem ise duygu durum düzenleyici ilaçlardır . Ancak ilaçlı tedavi yapılsa bile tedavinin kalıcı olabilmesi için psikoterapi şarttır. Çünkü depresyonun en önemli sebebi kişinin çözme konusunda başarılı olamadığı yaşam olaylarıdır. İlaçlar ya da diğer yöntemler kişinin beyninde duygu durumunu düzenleyen nörotransmitterleri geçici bir süre yapay olarak dengeler ancak sorunun esas kaynağı ortadan kalkmadığı için kişinin tekrar depresyona girmesi kaçınılmazdır.
Bunun yanısıra EKT (Elektro Konvulsif Terapi), TMS (Transkraniyal Magnetik Stimulasyon), Vagal Sinir Uyarımı, Uyku Yoksunluk Tedavisi gibi yöntemler de kullanılır.